Rekultywacja jezior
Projekt pn. „Kompleksowa rekultywacja jezior: Mielenko, Karczemne, Klasztorne Małe i Klasztorne Duże w Kartuzach”
Realizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, działanie 2.5. Poprawa jakości środowiska miejskiego, Oś priorytetowa II „Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu”
Umowa o dofinansowanie nr POIS.02.05.00-00-0002/18-00 z dnia 12.09.2019 r.
Wartość kosztów całkowitych przedmiotowej inwestycji wynosi 54 765 203,67 zł
Koszty kwalifikowane w ramach otrzymanej dotacji POIiŚ 2014-2020 wynoszą 52 636 926,89 zł.
Wartość dofinansowania UE w formie dotacji bezzwrotnej dla inwestycji wynosi 44 741 387,85 zł,
a wartość środków wkładu Gminy Kartuzy to kwota 10 023 815,82 zł
Głównym celem przedmiotowego projektu jest przywrócenie biologicznej aktywności zdegradowanych i zanieczyszczonych jezior kartuskich poprzez ich kompleksową rekultywację. Szczegółowe cele ekologiczne projektu dotyczą:
– eliminacji zagrożeń dla zdrowia ludzi oraz środowiska ze strony zanieczyszczonych obecnie jezior,
– wyeliminowania negatywnego wpływu jezior na walory środowiskowe sąsiednich obszarów podlegających prawnej ochronie,
– eliminację rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń pochodzących z analizowanych jezior na tereny sąsiednie, w tym ich wpływu na wody rzeki Raduni i Morza Bałtyckiego,
– poprawy jakości wszystkich komponentów środowiska w obrębie jezior kartuskich,
– odnowienia terenów biologicznie czynnych w obrębie jezior.
Bezpośrednimi efektami realizacji przedmiotowego projektu będą:
Wskaźniki produktu:
– Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów – 123,77 ha,
– Liczba obiektów na których przeprowadzono rekultywację – 4 szt.
Wydobycie osadów
Etap rekultywacji metodą usuwania osadów dennych zostanie przeprowadzony na Jeziorze Karczemnym. Usuwanie odbędzie się metodą refulacji z zastosowaniem pogłębiarki ssącej.
Na podstawie badań stwierdzono, że średnio z Jeziora Karczemnego należałoby wydobyć warstwę około 0,75 m osadu, co daje w przybliżeniu 240 000 m3 urobku.
Wydobyty z jeziora urobek zostanie następnie przetransportowany za pomocą wybudowanego rurociągu na teren gminnej oczyszczalni ścieków w Kartuzach.
Fot. P. Kuchta
Rekultywacja metodami chemicznymi
Rekultywacja chemiczna polegająca na inaktywacji fosforu zostanie przeprowadzona na wszystkich 4 jeziorach objętych projektem.
Metoda ta polega na zmniejszeniu dostępności tego pierwiastka dla producentów pierwotnych (głównie glonów planktonowych i sinic) za pomocą koagulantów.
Dzieje się to wskutek strącenia związków fosforu z kolumny wody (bezpośrednio po zabiegu), ale przede wszystkim powstrzymania uwalniania tego pierwiastka z osadów dennych w dłuższym horyzoncie czasowym – wskutek zwiększenia ich zdolności sorpcyjnych.
Fot. A. Socha
Rekultywacja biologiczna
Zabieg biomanipulacji (rekultywacji biologicznej) zostanie przeprowadzony na wszystkich 4 jeziorach objętych projektem. Biomanipulacje rybackie są metodą kształtowania struktury ichtiofauny w celu ograniczenia nadmiernego pogłowia ryb zooplanktonożernych i bentosożernych.
Stosuje się zarybienia drapieżnymi gatunkami (głównie szczupakiem i sandaczem). Wywierają one presję pokarmową na ryby spokojnego żeru, ograniczając tym samym ich presję na zooplankton.
Fot. P. Kuchta
Zagospodarowanie terenu
Środowiskowe zagospodarowanie terenu obejmuje budowę infrastruktury rekreacyjnej w obrębie jezior poddawanych rekultywacji: promenady wzdłuż Jeziora Klasztornego Małego oraz zagospodarowania terenu wzdłuż Strugi Klasztornej.
Fot. A. Socha
Monitoring środowiskowy
Niezbędnym działaniem towarzyszącym procesowi rekultywacji jezior jest stały monitoring środowiskowy, prowadzony w czasie trwania projektu, związany zarówno z badaniami wód jezior oraz wód dopływów powierzchniowych do jezior i wylotów brzegowych, jak i monitoring biologiczny jezior.
Fot. Byczkowski
