Aplikacja koagulantów na kartuskich jeziorach

W marcu – po ustąpieniu pokrywy lodowej – zaaplikowano pierwszą w tym roku dawkę koagulantów na jeziorach: Mielenko, Klasztorne Małe i Klasztorne Duże – jako element rekultywacji chemicznej jezior

Metoda inaktywacji fosforu (metoda chemiczna rekultywacji) polega na zmniejszeniu dostępności tego pierwiastka dla producentów pierwotnych (głównie glonów planktonowych i sinic) za pomocą koagulantów. Dzieje się to wskutek strącenia związków fosforu z kolumny wody (bezpośrednio po zabiegu), ale przede wszystkim powstrzymania uwalniania tego pierwiastka z osadów dennych w dłuższym horyzoncie czasowym, wskutek zwiększenia ich zdolności sorpcyjnych. Wprowadzony do jeziora koagulant osiada na dnie w postaci kłaczków, tworząc barierę zapobiegającą wydzielaniu się fosforu z osadów do wody. Skuteczność metody uwarunkowana jest utrzymaniem powierzchniowej warstwy osadów jeziornych w stanie względnie nienaruszonym.

Koagulanty są rozprowadzane metodą powierzchniową z pokładu jednostki pływającej. System dozujący środki chemiczne umożliwia regulację intensywności ich podawania. Używane preparaty są bezpieczne dla środowiska – aplikacja polega na rozprowadzeniu po powierzchni jezior związków glinu i żelaza – pierwiastków występujących naturalnie w środowisku; ponadto częstotliwość aplikacji oraz jego intensywność została precyzyjnie dopasowana do specyfiki hydrologicznej kartuskich jezior. Należy nadmienić, że aplikowane związki bazują na tych samych pierwiastkach, które są używane w stacjach uzdatniania wody na potrzeby poprawy jakości wody przeznaczonej do picie – co dodatkowo potwierdza ich neutralność dla zarówno środowiska jak i zdrowia ludzi. W konsekwencji zarówno w trakcie procesu aplikacji jak i po jego zakończeniu zastosowana metoda nie ma negatywnego wpływu na środowisko wodne oraz organizmy żywe w kartuskich jeziorach. Tym samym rekultywacja chemiczna nie wpływa negatywnie np. na możliwość uprawienia sportów wodnych oraz wędkarstwa, w tym spożycie złowionych ryb z kartuskich jezior.

Aplikacja koagulantów może być prowadzona dwa razy w roku – wczesną wiosną oraz jesienią – ponieważ parametry jakości wody są w tych okresach najbardziej optymalne jeśli chodzi o wprowadzanie tych preparatów.

Cały proces oczyszczania jezior metodą inaktywacji fosforu jest rozłożony na cztery dawki (na każdym jeziorze). Obecnie Jezioro Mielenko jest po trzeciej dawce aplikacji – ostatnia aplikacja nastąpi jesienią br. Natomiast na jeziorach Klasztornym Małe i Klasztorne Duże rozpoczęto w marcu br. proces inaktywacji koagulantów, które będzie kontynuowany sekwencyjnie: jesienią tego roku i taki sam układ zdarzeń będzie powielony w przyszłym roku. Inaktywacja fosforu odbywa się zgodnie z poniższym harmonogramem dla poszczególnych jezior.

Tab. 1. Harmonogram rekultywacji chemicznej na kartuskich jeziorach

Na Jeziorze Karczemnym dodatkowe koagulanty będą aplikowane dwukrotnie: w trakcie procesu refulacji, po zakończeniu prac na każdym nadsektorze oraz następnie w całości (w ilości 4 dawek) po całkowitym zakończeniu prac refulacyjnych – w 2022 i 2023 roku. Systematyczny monitoring i kontrola wody przez Uniwersytet Warmińsko- Mazurski pozwala na odpowiednie określenie dawki potrzebnej do zaaplikowania koagulantów na poszczególnych jeziorach.

Zachęcamy do obejrzenia filmu, który skrótowo przedstawia jak w marcu tego roku wyglądał proces inaktywacji fosforu na kartuskich jeziorach: